พระไตรปิฎก

คำศัพท์เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ในวันนี้ เสนอคำว่า 

พระไตรปิฎก

พระไตรปิฎก คืออะไร ?

          ศาสนาทุกศาสนา มีคัมภีร์หรือตำราทางศาสนาเป็นหลักในการสั่งสอน แม้เดิมจะมิได้ขีดเขียนเป็นลายลักษณ์อักษร แต่เมื่อมนุษย์รู้จักใช้ตัวหนังสือ ก็ได้มีการเขียน การจารึกคำสอนในศาสนานั้น ๆ ไว้ เมื่อโลกเจริญขึ้นถึงกับมีการพิมพ์หนังสือเป็นเล่ม ๆ ได้ คัมภีร์ศาสนาเหล่านั้นก็มีผู้พิมพ์เป็นเล่มขึ้นโดยลำดับ

          พระไตรปิฎก หรือที่เรียกในภาษาบาลีว่า ติปิฎกหรือเตปิฎกนั้น เป็นคัมภีร์หรือตำราทางพระพุทธศาสนาเช่นเดียวกับไตรเวท เป็นคัมภีร์ของศาสนาพราหมณ์ ไบเบิ้ลของศาสนาคริสต์ อัล กุรอานของศาสนาอิสลาม

          กล่าวโดยรูปศัพท์ คำว่า "พระไตรปิฎก" แปลว่า ๓ คัมภีร์ เมื่อแยกเป็นคำ ๆ ว่า พระ+ไตร+ปิฎก คำว่า พระ เป็นคำแสดงความเคารพหรือยกย่อง คำว่า ไตร แปลว่า ๓ คำว่า ปิฎก แปลได้ ๒ อย่าง คือแปลว่า คัมภีร์หรือตำราอย่างหนึ่ง แปลว่า กระจาดหรือตะกร้าอย่างหนึ่ง ที่แปลว่ากระจาดหรือตะกร้า หมายความว่า เป็นที่รวบรวมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าไว้เป็นหวดหมู่ ไม่ให้กระจัดกระจาย คล้ายกระจาดหรือตะกร้าอันเป็นภาชนะใส่ของฉะนั้น

พระไตรปิฎกแบ่งออกเป็นอะไรบ้าง ?

         เมื่อทราบแล้วว่า คำว่า พระไตรปิฎก แปลว่า ๓ คัมภีร์ หรือ ๓ ปิฎก จึงควรทราบต่อไปว่า ๓ ปิฎก นั้นมีอะไรบ้าง และแต่ละปิฎกนั้น มีความหมายหรือใจความอย่างไร ปิฎก ๓ นั้นแบ่งออกดังนี้ 

                

         ๑. วินัยปิฎก ว่าด้วยวินัยหรือศีลของภิกษุ ภิกษุณี, เป็นที่รวมพระวินัยซึ่งเป็นข้อบัญญัติ และข้อปฏิบัติเพื่อความเรียบร้อยดีงาม

         ๒. สุตตันตปิฎก ว่าด้วยพระธรรมเทศนาทั่ว ๆ ไป, ที่รวมคำสอนที่เป็นหลักปฏิบัติคือธรรมะต่างๆ

         ๓. อภิธัมมปิฎก ว่าด้วยธรรมะล้วน ๆ หรือธรรมะที่สำคัญ, ที่รวมคำสอนที่เป็นหลักธรรมชั้นสูงล้วนๆ

        ไตรปิฎก ในที่ทั่วไปหมายถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าซึ่งถูกรวบรวมไว้เป็นหมวดหมู่ในการทำสังคายนาครั้งที่ 1

        พระไตรปิฎกเป็นที่รวมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก่อนที่พระองค์จะเสด็จดับขันธปรินิพพาน ทรงตรัสว่า พระธรรมและพระวินัย จะเป็นศาสดาแทนพระองค์ พระธรรมและพระวินัยนี้ ก็คือพระไตรปิฎกนั่นเอง ดังนั้น พุทธศาสนิกชนควรจะได้ศึกษาคำสอนของพระพุทธองค์ผ่านพระไตรปิฎก เพื่อน้อมนำธรรมที่พระองค์สอนไว้มาประพฤติปฏิบัติตามให้สมควรแก่ธรรม คือ รู้ปริยัติ เพื่อนำมาปฏิบัติ ให้ได้ผลคือปฏิเวธ คือรู้แจ้ง ไม่ใช่เพียงสักแต่ว่ารู้ แล้วนำความรู้นั้นมาใช้ข่มผู้อื่น ที่เรียกว่า ปริยัติงูพิษนั่นเอง 

       

#เรารักพระพุทธศาสนา